Tiroit Bezi Nedir ve Ne İşe Yarar?

Tiroit bezi boyun orta kısmında bulunan bir endokrin bezdir. Boyunda "Adem elması" denilen sert çıkıntının hemen altında bulunur. Kelebek şeklinde bir yapısı vardır. Kanat şeklindeki sağ ve sol bölümleri nefes borusunun kenarına yerleşmiştir. Her iki kısmı "isthmus" adı verilen kısım birleştirir. Bazen biraz yukarıda "piramidal lop" denilen kısımda belirginleşebilir.

Tiroit bezi vücudumuza T3 ve T4 adı verilen tiroit hormonlarını salgılar. Tiroit hormonları vücudumuz için çok önemli hormonlardır. Metabolizmamızın düzeni büyük ölçüde tiroit hormonları ile sağlanır. Kalp atım hızını, kolesterol düzeyini, vücut ağırlığını, kas gücünü, hafıza fonksiyonunu, cilt yapısını ve birçok başka fonksiyonları doğrudan etkiler. Eğer tiroit hormonları çeşitli nedenlerle yeterli düzeyde salgılanmaz ise "hipotiroidizm" denilen tiroit hormon azlığı oluşur. Bu durumda bu fonksiyonların hepsi azalır. Eğer tiroit hormonları çeşitli nedenlerle normalden çok salgılanırsa "hipertiroidizm" denilen ve "zehirli guatr" olarak halk arasında isimlendirilen durum oluşur. Bu durumda yukarıdaki fonksiyonların hepsi artarak vücudumuza zarar verir.

Kanda bulunan tiroit hormonlarının düzeyi beyinde bulunan organlardan salgılanan tiroit uyaran hormon "TSH" adı verilen hormonla ayarlanır. Kanda bulunan tiroit hormonları azalınca TSH salgılanır veya tam tersi olarak kanda bulunan tiroit hormonları artınca TSH salgılaması azalır.

HİPOTİROİDİZM BELİRTİLERİ NELERDİR?

       Tiroit bezinin az çalışması halinde aşağıdaki belirtilerden bir veya birden çoğu çeşitli şiddetlerde görülebilir;

• Depresyon
• Kilo artışı
• Cilt kuruluğu
• Kalp hızında yavaşlama
• Soğuğa karşı dayanıksızlık
• Unutkanlık
• Zihinsel durgunluk
• Kabızlık
• Yorgunluk
• Adet dönemlerinde bozulma ve kanama miktarında artış
• Kas güçsüzlüğü ve kramplar

HİPERTİROİDİZM BELİRTİLERİ NELERDİR?

      Tiroit bezinin çok çalışması durumunda aşağıdaki belirtilerden bir veya birden fazlası çeşitli şiddetlerde görülebilir;

• Depresyon
• Kalp hızında artış 
• Sinirlilik
• Kilo kaybı
• Sıcağa karşı tahammülsüzlük
• Terleme artışı
• Ellerde titreme
• Yorgunluk
• Anksiyete (korku hali)
• Uyku bozukluğu
• Adet dönemlerinde bozulma ve kanama miktarında azalma

TİROİT NODÜLÜ NEDİR?

Tiroit bezi içerisinde gelişen yumru şeklindeki yapılara "tiroit nodülü denir. Bu nodüller bazen dışarıdan görülebilecek kadar büyüyebilirler. Daha küçük nodüller doktorlar tarafından tiroit bezinin elle incelenmesi sırasında bulunabilirler. El ile hissedilemeyen nodüller tiroit ultrasonografisi ile bulunabilir.

Tiroit nodülleri özellikle iyot eksikliği görülen Türkiye gibi ülkelerde çok sık görülür. Nodüllerin çok büyük bir kısmı hasta için bir tehlike oluşturmaz ve hastaya sıkıntı vermez. Ancak bu nodüllerin bir kısmında tiroit kanseri bulunabilir. Yaklaşık 20 nodülden 1 inde Tiroit Kanseri bulunma riski vardır.

Tiroit nodülü tespit edilen hastalarda kan, tiroit, hormon ve TSH testleri, tiroit sintigrafisi, tiroit ultrasonografisi ve hastanın durumuna göre ince iğne aspirasyon biyopsisi yapılması istenebilir. Tiroit ultrasonografisi ile nodüllerin boyutu, sayısı ve içeriğinde sıvı olup olmadığı gibi yapısal özellikleri tespit edilir. Tiroit sintigrafisi ile hem nodüllerin hem de tiroit bezinin tümünün fonksiyonel durumu tespit edilir. Nodüller sintigrafilerde sıcak, ılık veya soğuk gözükebilir. Bu özelliklerine göre tedavi planı yapılabilir.

TİROİT BİYOPSİSİ NEDİR?

Tiroit nodülleri içerisinden enjektör yardımıyla hücre alınması ve laboratuarda incelenmesine aspirasyon biyopsisi denir. Laboratuarda hücrelerin yapısına bakılarak nodülde kanser olup olmadığı büyük bir olasılıkla tespit edilebilir. Tiroit biyopsisi için özel bir hazırlık gerektirmez. Lokal anestezi uygulaması çoğunlukla gerektirmez. Basit bir enjektör ile nodül içersine ulaşılır ve hücre alınır. Güvenli bir yöntemdir ve hastada rahatsızlık hissi oluşturmaz. Çok küçük nodüllerde ultrasonografi eşliğinde aynı işlem yapılır.

TİROİT KANSERİ NEDİR?

Tiroit kanseri tiroit bezi hücrelerinde gelişen bir kanser türüdür. Oldukça nadir görülür. Çeşitli tipleri vardır. Papiller ve Folliküler tiroir kanserleri en sık gözlenen tiroit kanseri türleridir. Bu kanser türünün genel olarak seyri iyidir ve tedavisi hem kolay hem de hasta için rahatsızlık oluşturmaz. Ancak, bazen tekrar geri gelebilir ve diğer organlara yayılabilir. Bu nedenle hastalar yaşamları süresince takip edilmek zorundadırlar.

TİROİT KANSERİ NASIL TEDAVİ EDİLİR?

Tiroit kanseri tespit edildikten sonra cerrahi olarak çıkartılırlar. Tiroit bezinin tamamına yakın veya tamamı "tiroidektomi" denilen cerrahi girişim ile çıkarılır. Tiroidektomiden sonra hastalara geri kalan tiroit dokusunu ortadan kaldırmak için Radyoaktif İyot  (I-131) tedavisi "Atom Tedavisi" uygulanır. Bu yönteme "Ablasyon" tedavisi denir. Radyoiyot tedavisi sonrasında hastalar ömür boyu T4 (L-Tiroksin) hormonunu ağız yoluyla almak zorundadırlar. Bunun iki amacı vardır; Birincisi ortadan kalkan tiroit bezinin eksikliğinin vücudumuzda oluşturduğu olumsuz etkileri ortadan kaldırmaktır. İkincisi ise tiroit hormonu eksikliği nedeniyle kandaki TSH düzeyinin artması ve TSH 'nun tiroit kanseri hücrelerinin büyümesini hızlandırma riskini ortadan kaldırmak ve hastalara hissettirmemektir.